Përshkrimi
Çfarë është demokracia lokale?
Vetëqeverisja vendore përshkruan të drejtën dhe aftësinë e autoriteteve vendore, brenda kufijve të ligjit, për të rregulluar dhe menaxhuar një pjesë të konsiderueshme të çështjeve publike. Në një demokraci vendore, kjo e drejtë u jepet këshillave ose asambleve të përbëra nga anëtarë të zgjedhur lirisht me votim të fshehtë dhe që i përgjigjen drejtpërdrejt zonës së tyre zgjedhore. Kjo i përmbahet parimit të decentralizimit, i cili siguron që problemet të adresohen nga ato institucione dhe grupe të shoqërisë civile që janë më kompetente dhe më afër qytetarëve.
Demokracia lokale nuk mund të kuptohet thjesht si një nënndarje e kompetencave të shtetit apo institucioneve shtetërore në nivel lokal dhe rajonal. Përfaqësuesit e emëruar të qeverisë qendrore (pa llogaridhënie ndaj komuniteteve vendore) – si prefektët dhe komisionet rajonale/vendore të shtetit – nuk e rrisin mundësinë e demokracisë lokale pasi llogaridhënia shkon lart tek qeveria qendrore.
Karta Evropiane për Vetëqeverisjen Vendore e Këshillit të Evropës përcakton një listë të dobishme të parimeve thelbësore të qeverisjes vendore, të cilat përfshijnë:
- Ushtrimi i plotë dhe ekskluziv i pushtetit: në përputhje me ligjin, prerogativat e autoriteteve vendore nuk duhet të cenohen nga niveli qendror apo rajonal
- Kompensimi i duhur financiar: autoritetet vendore duhet të marrin burime të mjaftueshme financiare, në përpjesëtim me ushtrimin e detyrës – krahas autonomisë buxhetore – autoritetet vendore duhet të kontrollojnë burimet e tyre financiare, të cilat duhet të rrjedhin pjesërisht nga taksat dhe tarifat vendore
- Mbikëqyrja administrative e vetëpërcaktuar: çdo mbikëqyrje administrative e veprimtarisë së pushtetit vendor nga organe të tjera mund të ushtrohet vetëm nëse është në përputhje me ligjin
- Mbrojtja ligjore: autoritetet vendore mund t’i drejtohen një mjeti juridik për të siguruar ushtrimin e lirë të kompetencave të tyre dhe respektimin e parimeve të vetëqeverisjes lokale
Profili ligjor dhe strukturor i demokracisë lokale duhet të përfshihet në një qasje më të gjerë të komunitetit për të qenë i suksesshëm. Kjo nënkupton një qasje pjesëmarrëse ndaj vendimmarrjes lokale, duke përfshirë njerëz të ndryshëm në komunitet përmes praktikave të tilla si buxhetimi me pjesëmarrje në nivel lokal ose paneleve të qytetarëve. (Fletë të dhënave për mbështetjen e demokracisë, 2017)
Gjithëpërfshirja e qytetarëve, sektorit privat dhe organizatave jo qeveritare të komunitetit në proceset vendimmarrëse lokale dhe zotërimi në duart e tyre të mekanizmave të llogaridhënies është një parakusht për një demokraci lokale funksionale. |
